Trước tình trạng khan hiếm vắc xin dịch vụ “5 trong 1” và “6 trong 1”… tiếp tục diễn ra trên cả nước, ba mẹ cần phải làm gì để phòng bệnh cho con khi hết vắc xin???? Mời các Mẹ xem các bác sĩ tư vấn tình hình này như thế nào nhé.
Phụ huynh đừng chờ vắc-xin dịch vụ
Dù biết các loại vắc-xin dịch vụ “4 trong 1”, “5 trong 1”, “6 trong 1” đã hết hàng nhưng nhiều phụ huynh vẫn nhất quyết chờ, không đưa trẻ đi chích vắc-xin miễn phí của chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia. Vì không chích vắc-xin đúng lịch nên nhiều trẻ đã mắc bệnh. Các bác sĩ cảnh báo, với trẻ sau sáu tháng tuổi, vắc-xin khó tạo miễn dịch cho cơ thể.
Trước sự lo lắng của các phụ huynh có nhu cầu cho trẻ chích vắc-xin dịch vụ, BS Trương Hữu Khanh, Trưởng khoa Nhiễm Bệnh viện Nhi Đồng 1 chia sẻ: “Vắc-xin phải chích đúng liều, đúng thời điểm mới phát huy được tối đa tác dụng. Ví dụ như vắc-xin ngừa lao, viêm gan B thì phải chích lúc mới sinh, ho gà, bạch hầu, uốn ván, viêm màng não lúc hai tháng, sởi lúc chín tháng. Khoảng cách để tiêm liều nhắc lại cũng quan trọng để đạt hiệu quả cao nhất. Muốn chủ động đạt được điều này chỉ có chương trình quốc gia vì có nguồn cung ổn định.
Nếu vắc-xin dịch vụ không có nguồn cung ổn định thì không thể đạt được hiệu quả cao nhất và sự chờ đợi sẽ làm trẻ mắc bệnh trước khi có vắc-xin và vẫn mắc bệnh nếu chờ liều nhắc lại. Vì vậy, phụ huynh đừng chờ vắc-xin dịch vụ, loại nào có trong chương trình miễn phí thì nên cho trẻ chích đúng lịch. Thời gian qua, một số trẻ vì chờ tiêm vắc-xin dịch vụ đã mắc bệnh ho gà, sởi”.
Tuy nhiên, không ít phụ huynh vẫn trăn trở về tính an toàn khi cho con tiêm chủng theo chương trình mở rộng. BS Nguyễn Trí Dũng khẳng định, việc cung ứng vắc-xin chương trình mở rộng tại TP.HCM luôn đảm bảo. Các cơ sở y tế tại TP.HCM luôn thực hiện nghiêm túc quy định về an toàn tiêm chủng, từ việc bảo quản vắc-xin, đến tư vấn, kiểm tra sức khỏe trước và theo dõi sau tiêm…
Thời gian qua, TP thường xuyên tiến hành nâng cao cơ sở vật chất, năng lực, trình độ cho cán bộ tiêm chủng, sẵn sàng các biện pháp phòng ngừa, xử lý sự cố. Theo thống kê, mỗi năm tại TP.HCM có khoảng 110.000 trẻ được chích vắc-xin. Trong đó, có khoảng hơn 30.000 trẻ tham gia chích vắc-xin dịch vụ.
Lượng trẻ tiêm vắc-xin mở rộng trong năm 2014 tại TP.HCM với số lượng như vậy, nhưng chỉ ghi nhận một số ít trường hợp phản ứng nhẹ sau tiêm như sốt nhẹ, sưng, đỏ ở vết tiêm. Không có trường hợp tử vong. Nhờ công tác tư vấn theo dõi kỹ trẻ sau tiêm trong vòng 24 giờ và người nhà đã thực hiện đúng theo lời dặn của nhân viên y tế nên có hai trường hợp trẻ bị sốc phản vệ sau tiêm, nhưng đều được phát hiện kịp thời và cứu chữa thành công.
Có nên cho trẻ chích ngừa vắc xin của chương trình TCMR miễn phí hay không? Chất lượng của vắc xin miễn phí trong chương trình TCMR có tốt hay không?
Theo ghi nhận của Trung tâm Y tế dự phòng TP.HCM, từ đầu năm đến nay, có hai trường hợp mắc bệnh ho gà. Hai bé này đều chưa chích đủ các liều vắc-xin vì chờ vắc-xin dịch vụ. Trường hợp đầu tiên là bé H.T.V.H., 2,5 tháng tuổi. Lúc đầu bé H. chỉ sốt nhẹ kèm với các biểu hiện ho khan, hắt hơi, đau rát họng nên gia đình nghĩ bé bị bệnh đường hô hấp.
Thế nhưng, nhiều ngày sau, bệnh nhi ho liên tục, ban đêm ho nhiều. Xét nghiệm cho thấy bé V.H. bị bệnh ho gà. Bé L.M.H. (3,5 tháng tuổi) cũng trong tình trạng tương tự. Người nhà cho biết, lúc bé M.H. được hai tháng tuổi, gia đình đã đưa đi chích vắc-xin dịch vụ “6 trong 1” – Infanrix Hexa. Lúc bé ba tháng tuổi, cần chích mũi thứ hai thì hết vắc-xin dịch vụ, gia đình không chuyển sang cho bé chích vắc-xin miễn phí.
Bác sĩ Bạch Thị Chính, Trưởng khoa Kiểm soát bệnh truyền nhiễm, Trung tâm Y tế dự phòng TP.HCM lý giải: Nếu PH nào quan niệm vắc-xin miễn phí chất lượng không tốt là sai lầm. Bất cứ vắc-xin nào khi đưa vào sử dụng cũng đều đảm bảo tính an toàn, chất lượng, hiệu quả theo những tiêu chuẩn nghiêm ngặt của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
Sở dĩ, vắc-xin của CT TCMR miễn phí là vì Nhà nước chi trả hết mọi khoản phí để bảo vệ sức khỏe toàn dân; còn vắc-xin dịch vụ thì người dân tự trả từ phí vắc-xin, công bảo quản, phí khám bệnh trước khi tiêm, phí tiêm…
Sự khác biệt giữa vắc-xin miễn phí Quinvaxem (ngừa bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan siêu vi B, viêm màng não do Hib) so với vắc-xin dịch vụ Pentaxim, Infanrix Hexa là ở thành phần kháng nguyên. Nếu vắc-xin miễn phí Quinvaxem có kháng nguyên ho gà toàn tế bào với 2.000 – 3.000 kháng nguyên thì thành phần kháng nguyên ho gà trong vắc-xin dịch vụ Infanrix Hexa lại ở dạng vô bào, chỉ có ba loại kháng nguyên; còn vắc-xin dịch vụ Pentaxim chỉ có hai loại kháng nguyên. Vắc-xin có nhiều kháng nguyên thì đáp ứng miễn dịch tốt hơn.
PGS-TS-BS Phan Trọng Lân, Viện trưởng Viện Pasteur TP.HCM khuyến cáo: Với vắc-xin ho gà toàn tế bào (Quinvaxem) thì phản ứng thông thường như: sưng, nóng, đỏ đau, sốt sẽ cao hơn so với vắc-xin ho gà vô bào (vắc-xin “5 trong 1”, “6 trong 1”). Chính điều này làm các PH lo lắng, nghĩ chất lượng vắc-xin không tốt.
Tuy nhiên, đánh giá việc sử dụng vắc-xin ngoài tính an toàn còn quan tâm đến tính sinh miễn dịch, tính ổn định và tính sẵn có. Với vắc-xin ho gà toàn tế bào, nếu tiêm ba liều cơ bản và một liều tiêm nhắc lúc 18 tháng tuổi thì miễn dịch sẽ lâu dài hơn. PH cần đưa trẻ đi tiêm phòng đúng lịch để đảm bảo khả năng phòng bệnh.
Với vắc-xin ho gà vô bào, sau khi tiêm bốn mũi (gồm ba mũi cơ bản và một mũi lúc 18 tháng tuổi) thì tiếp tục cho trẻ chích nhắc lại lúc bốn-sáu tuổi và sau 11 tuổi; thậm chí nhiều quốc gia triển khai tiêm cho cả thai phụ vào tuần thai thứ 27-36, để đảm bảo bảo vệ cho trẻ đến hai tháng tuổi. WHO khuyến cáo: với các vắc-xin bạch hầu, ho gà, uốn ván, trẻ cần chích mũi cuối của ba mũi cơ bản không quá sáu tháng tuổi. Trẻ chích mũi đầu tiên trễ nhất lúc bốn tháng tuổi; nếu quá thời gian này mới tiêm ngừa thì việc phòng bệnh sẽ giảm.
Theo thống kê của thế giới, 60% ca mắc bệnh viêm màng não do Hib ở trẻ dưới một tuổi. Với bệnh ho gà xảy ra ở trẻ dưới sáu tháng tuổi, 72% trẻ phải nhập viện điều trị. Trong số đó, 84% trường hợp tử vong. 90% trẻ bị nhiễm viêm gan B lúc dưới một tuổi sẽ phát triển thành viêm gan B mạn tính và 25% trong số đó sẽ có nguy cơ bị xơ gan, ung thư gan.
Cũng theo PGS Phan Trọng Lân, với vắc-xin tiêm ba liều cơ bản như “5 trong 1”, “6 trong 1”, nếu PH chỉ cho trẻ tiêm một mũi thì chưa đủ khả năng bảo vệ cơ thể mà phải tiêm ít nhất hai mũi, thậm chí đến bốn mũi mới đủ miễn dịch lâu bền.
Trả lời những câu hỏi thường gặp về vắc-xin Quinvaxem của Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam
Câu hỏi: Vắc-xin Quinvaxem là gì?
Trả lời: Quinvaxem là một loại vắc-xin ‘5 trong 1’ bảo vệ trẻ em chống lại 5 bệnh truyền nhiễm chết người là: bạch hầu, uốn ván, ho gà, Haemophilus type B và viêm gan B.
Từ khi được WHO tiền kiểm định chất lượng vào năm 2006, 400 triệu liều Quinvaxem đã được sử dụng tại 91 quốc gia trên toàn thế giới. Vắc-xin này được ghi nhận là rất an toàn.
Vắc-xin này được Chính phủ phê duyệt cho sử dụng trong Chương trình Tiêm chủng Mở rộng quốc gia tại Việt Nam vào tháng 6 năm 2010. Từ đó đến nay, trên toàn quốc, Việt Nam đã sử dụng 15,2 triệu liều Quinvaxem.
Câu hỏi: Vậy thì tại sao mọi người lúc này lại nói nhiều về loại vắc-xin này?
Trả lời: Trong thời gian từ tháng 12 năm 2012 đến tháng 3 năm 2013, đã có 9 trường hợp tử vong được báo cáo. Những trường hợp tử vong này xảy ra trong thời gian ngắn, sau khi trẻ được tiêm vắc-xin ‘5 trong 1’. Việt Nam đã quyết định tạm dừng sử dụng vắc-xin ‘5 trong 1’, như là một biện pháp thận trọng cần thiết. Tuy nhiên, sau khi xem xét lại một cách rất kỹ lưỡng các trường hợp tử vong, đã không thể xác định được bất cứ một mối liên quan nào giữa việc sử dụng vắc-xin và tử vong và do đó, Chính phủ đã cho phép tiếp tục sử dụng vắc-xin này.
Do thực tế cũng có một số lượng nhỏ các trường hợp phản ứng không mong muốn (Adverse Events Following Immunization – AEFI) xảy ra ở Sri Lanka, Pakistan, và Bhutan sau khi tiêm vắc-xin ‘5 trong 1’, một nhóm chuyên gia độc lập quốc tế đã được yêu cầu tham gia kiểm tra độ an toàn của vắc-xin. Quá trình kiểm tra được bắt đầu vào tháng 6 năm 2013 và đã kết luận rằng không có một phản ứng không mong muốn nào do vắc-xin ‘5 trong 1’ này đã gây ra.
Một điều rất quan trọng mà chúng ta cần phải hiểu, là khi hàng triệu trẻ em được tiêm chủng, có một số nhỏ các phản ứng không mong muốn sẽ xảy ra. Bất cứ một trường hợp nào xảy ra, với bất cứ trẻ em nào cũng là mối quan tâm to lớn của tất cả chúng ta, tuy nhiên nguy cơ mắc bệnh do không tiêm chủng gây ra còn lớn hơn rất nhiều.
Câu hỏi: Vậy có báo cáo của các chuyên gia độc lập không?
Trả lời: Có. Báo cáo này đã có sẵn sàng để tất cả mọi người có thể xem. Báo cáo đầy đủ của Ủy ban Tư vấn về An toàn Vắc-xin Toàn cầu (Global Advisory Committee on Vaccine Safety – GACVS) có thể được xem tại đây:
http://www.who.int/vaccine_safety/committee/topics/pentavalent_vaccine/Jul_2013/en/index.html
Câu hỏi: Có báo cáo nói rằng các ca tử vong sau tiêm vắc-xin ở Việt Nam rất giống nhau, và cũng giống với các ca tử vong được báo cáo ở các quốc gia khác. Điều này có đúng không?
Trả lời: Không. Các điều tra độc lập đã ghi nhận rằng các trường hợp tử vong không có diễn tiến giống nhau. Trong một số trường hợp, một nguyên nhân tử vong khác đã được xác định, ví dụ như một bệnh nhiễm trùng hoặc dị tật bẩm sinh ở trẻ.
Câu hỏi: Quinvaxem có an toàn không?
Trả lời: Có. Chất lượng vắc-xin được kiểm định rất nghiêm ngặt qua từng bước trong suốt quá trình sản xuất và cung cấp. Quinvaxem được WHO tiền thẩm định chất lượng để đảm bảo rằng chất lượng vắc-xin đáp ứng những tiêu chuẩn quốc tế cao nhất trên toàn cầu.
Câu hỏi: Vậy thì có vấn đề gì đối với loại vắc-xin này không?
Trả lời: Không. WHO không biết bất cứ một vấn đề gì liên quan tới chất lượng vắc-xin cung cấp cho Việt Nam.
Tất cả các loại vắc-xin được GAVI hỗ trợ mua thông qua Vụ Cung ứng của UNICEF đều được WHO tiền thẩm định chất lượng, có nghĩa là chất lượng của các vắc-xin này đã được đảm bảo. Thêm nữa, trước đó các vắc-xin này còn phải qua được một quy trình kiểm định kỹ lưỡng về chất lượng của quốc gia tại các nước sản xuất, bao gồm một quá trình kiểm tra chặt chẽ các số liệu về lâm sàng, quy trình và các điều kiện, nhà xưởng sản xuất. WHO cũng đến giám sát các địa điểm sản xuất, kiểm định chất lượng các mẫu của từng mẻ sản phẩm.
Câu hỏi: Vậy có các tác dụng phụ nào không?
Trả lời: Giống như các loại vắc-xin khác, Quinvaxem có thể có vài tác dụng phụ nhẹ. Các tác dụng phụ này có thể bao gồm sốt nhẹ, sưng nhẹ tại chỗ tiêm và khó chịu trong thời gian ngắn.
Ngoài ra, vô cùng hiếm gặp – ít hơn 1 ca trên 1 triệu lần tiêm – một đứa trẻ có thể bị dị ứng nghiêm trọng đối với vắc-xin. Các nhân viên y tế được đào tạo để xử trí trong trường hợp này, và nếu được xử trí kịp thời và đúng cách, đứa trẻ có thể phục hồi hoàn toàn.
Câu hỏi: Vai trò của WHO và UNICEF như thế nào đối với việc sử dụng vắc-xin tại các nước đang phát triển?
Trả lời: WHO và UNICEF cung cấp trợ giúp kỹ thuật cho các quốc gia. Các tổ chức quốc tế này không trực tiếp tiêm vắc-xin, song hỗ trợ các hoạt động đào tạo, kiểm tra và giám sát quá trình tiêm chủng để đảm bảo chất lượng của quá trình này.
Câu hỏi: Là nhà cung cấp vắc-xin chính, UNICEF và WHO làm gì để đảm bảo sự an toàn của vắc-xin?
Trả lời: UNICEF chỉ mua các vắc-xin đã được WHO tiền thẩm định chất lượng và đạt được các tiêu chuẩn quốc tế đã đặt ra. Vụ Cung ứng của UNICEF sau đó sẽ đảm nhận việc cung ứng các vắc-xin đã được GAVI mua đến tận các kho bảo quản vắc-xin tại các quốc gia.
WHO tuân thủ một quy trình ngặt nghèo để đánh giá các cơ sở sản xuất vắc-xin cũng như các tiêu chuẩn chất lượng. Những quy trình này đảm bảo những kỹ thuật sản xuất ưu việt nhất được áp dụng và các quốc gia sản xuất vắc-xin có các cơ sở vật chất và máy móc để có thể sản xuất những loại vắc-xin với chất lượng cao nhất được chấp nhận.
Chất lượng vắc-xin được chuyển tới các quốc gia cũng được thường xuyên kiểm tra, giám sát qua nhiều vòng kiểm định ngẫu nhiên các mẫu sản phẩm sáu tháng một lần do WHO thực hiện. Thêm nữa, việc tái thẩm định và đánh giá đầy đủ chất lượng vắc-xin lại được thực hiện hai năm một lần.
Câu hỏi: UNICEF hiện nay mua vắc-xin tại các nước đang phát triển như Ấn độ và Inđônêsia. Các vắc-xin này có an toàn như các vắc-xin được sản xuất ở các nước phát triển không?
Trả lời: UNICEF mua vắc-xin từ các nhà sản xuất đảm bảo chất lượng ở các các nước phát triển và đang phát triển. Tất cả các nhà sản xuất vắc-xin đều phải tuân thủ các chất lượng do WHO đặt ra. UNICEF đã mua vắc-xin trong suốt hơn 35 năm qua và mua vắc-xin từ các nhà sản xuất đạt tiêu chuẩn do WHO đặt ra tại các nước đang phát triển trong hơn 15 năm qua.
Câu hỏi: Liệu các quốc gia mua vắc-xin thông qua UNICEF có thể quyết định lựa chọn nhà cung cấp mà họ thích không?
Trả lời: Không. UNICEF mua vắc-xin từ nhiều nhà sản xuất đã được WHO tiền thẩm định chất lượng. Vắc-xin được mua từ đâu phụ thuộc vào khả năng của nhà sản xuất có thể cung cấp với chất lượng đáp ứng được các tiêu chuẩn đặt ra cũng như cung cấp đúng với tiến độ thời gian yêu cầu. Điều này giúp đảm bảo một hệ thống cung cấp vắc-xin hữu hiệu trên phạm vi toàn cầu.
Câu hỏi: Liệu các quốc gia có thể sử dụng an toàn các vắc-xin cùng loại song có các tên hiệu khác nhau hay không? Hay nói một cách khác, cùng một loại vắc-xin song có các tên hiệu khác nhau có thể sử dụng thay thế cho nhau được không?
Trả lời: Vắc-xin có tên hiệu và từ các nguồn khác nhau, nhưng cùng là một loại có thể sử dụng thay thế cho nhau, nếu chúng cùng được mua từ các nhà sản xuất đã được WHO tiền thẩm định chất lượng.
Câu hỏi: Vì sao UNICEF gửi vắc-xin được sản xuất tại các nước đang phát triển (ví dụ Ấn độ/Inđônêsia) tới một số quốc gia, trong khi một số quốc gia khác lại nhận được vắc-xin từ các nhà sản xuất tại Châu Âu hoặc Mỹ?
Trả lời: Quyết định về nguồn cung cấp vắc-xin nào phụ thuộc vào thực tế nhà sản xuất nào đáp ứng đủ được số lượng vắc-xin yêu cầu vào đúng thời gian đó. Tất cả các loại vắc-xin do UNICEF cung cấp đều phải qua một quy trình kiểm soát ngặt nghèo về chất lượng của WHO, bất kể vắc-xin đó được sản xuất ở đâu.
Tầm quan trọng của việc tiêm nhắc lại cho trẻ. Trẻ trễ lịch tiêm nhắc lại do hết vắc xin 6 trong 1, vắc xin 5 trong 1 có sao không?
Ths.Bs Đinh Thạc, Bệnh viện Nhi đồng 1 cho biết, tiêm phòng bằng những loại vắc xin sẵn có là biện pháp phòng bệnh hiệu quả chủ động và thiết thực giúp trẻ phòng tránh những căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm đôi khi có thể gây nguy hại đến tính mạng.
Theo nhận định của Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ, đợt tiêm ngừa cơ bản là đợt tiêm ngừa đầu tiên cho trẻ một loại vắc-xin có khả năng phòng ngừa một hoặc nhiều bệnh lý trong thời kỳ thơ ấu. Theo thời gian, lượng kháng thể trong cơ thể sẽ giảm dần và có khi thấp dưới ngưỡng bảo vệ. Liều vắc-xin nhắc lại sẽ giúp gợi lại “trí nhớ” của hệ miễn dịch để “tái sản xuất” lượng kháng thể mà trước đó đã được tạo ra sau đợt chủng ngừa cơ bản đầu tiên cho trẻ.
Những liều vắc-xin tiêm nhắc sẽ giúp cơ thể người được tiêm chủng đạt mức bảo vệ gần như tuyệt đối 100%, một số đối tượng được tiêm vắc-xin nhưng chưa được bảo vệ hoặc mức bảo vệ chưa cao khiến người đã được tiêm chủng vẫn có khả năng bị nhiễm bệnh. Việc tiêm nhắc các loại vắc-xin được khuyến cáo sẽ góp phần nâng cao thành quả của chương trình tiêm chủng mở rộng cho trẻ em trong việc nỗ lực làm giảm đáng kể bệnh tật nguy hiểm ở trẻ, đảm bảo sự bảo vệ đặc hiệu và lâu bền trong cuộc chiến chống lại những tác nhân gây bệnh nguy hiểm cho trẻ em.
Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới việc tiêm bổ sung hoặc tiêm nhắc lại vắc-xin để tăng hiệu quả phòng ngừa một số bệnh, nhưng mức độ áp dụng vào chương trình tiêm chủng quốc gia thì tùy theo nguồn lực đặc thù của mỗi vùng, miền. Đặc biệt việc áp dụng chương trình tiêm nhắc lại các vắc-xin cho trẻ em và cho cả những người đã trưởng thành là quyết định đúng đắn, giúp khống chế, đẩy lùi và thanh toán các bệnh nguy hiểm.
Các loại vắc-xin cần tiêm nhắc cho trẻ
Lịch tiêm nhắc các loại vắc-xin được khuyến cáo áp dụng như sau:
– Vắc-xin DTC- ngừa bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván: trẻ được tiêm nhắc lúc 18 tháng tuổi. Không nên tiêm nhắc trước lịch quy định. Nếu trễ lịch tiêm nhắc có thể tiêm muộn hơn nhưng không nên để quá 3 tuổi.
– Vắc-xin bại liệt uống: có thể cho trẻ dưới 5 tuổi uống 2 liều bổ sung cách nhau 1 tháng để nâng cao khả năng bảo vệ của cơ thể.
– Vắc-xin phòng ngừa nhiễm khuẩn do Hib: nên tiêm nhắc lúc trẻ được 18 tháng tuổi.
– Vắc-xin viêm não Nhật Bản: cần nhắc mũi 3 một năm sau mũi 2. Sau đó 3 – 5 năm nên tiêm nhắc.
– Vắc-xin sởi: cần tiêm nhắc cho trẻ lúc 18 tháng tuổi bằng vắc-xin sởi đơn giá hoặc vắc-xin phối hợp 3 trong 1 ngừa bệnh Sởi – Quai bị – Rubella (vắc-xin MMR).
– Vắc-xin cúm: được tiêm nhắc hằng năm trước mùa dịch, đặc biệt là cho các đối tượng nguy cơ như trẻ em, người cao tuổi, người có bệnh tim mạch, huyết áp, tiểu đường, hen suyễn…
– Vắc-xin tả uống: nên dùng hằng năm tại các vùng thường xuyên xảy ra dịch cho các đối tượng có nguy cơ phơi nhiễm cao.
– Vắc-xin thương hàn: tiêm nhắc lại sau 2 – 3 năm tại những vùng lưu hành nặng hoặc có dịch, đặc biệt cho đối tượng trẻ em và người cao tuổi.
– Vắc-xin phế cầu: tiêm nhắc lại vào năm thứ 3 sau mũi tiêm thứ nhất.
– Vắc-xin não mô cầu: tiêm nhắc vào năm thứ 3 sau mũi tiêm thứ nhất.
– Vắc-xin dại: với các đối tượng nguy cơ cao như người làm nghề giết mổ gia súc nên tiêm phòng và tiêm nhắc lại song nói chung vắc-xin này chủ yếu dùng để điều trị dự phòng khi bị phơi nhiễm.
Lưu ý khi tiêm chủng muộn
Tiêm nhắc hoặc tiêm bổ sung các liều vắc-xin cơ bản giúp trẻ phòng tránh những bệnh lý nguy hiểm có thể gây hại cho trẻ một cách hoàn hảo nhất thông qua trí nhớ miễn dịch khi trẻ được tiêm ngừa bằng các loại vắc-xin (thuốc chủng) tương thích.
Với các liều vắc-xin tiêm nhắc hoặc tiêm bổ sung về cơ bản tính an toàn không khác biệt với các liều tiêm trước đó, quan trọng hơn các liều tiêm nhắc hoặc tiêm bổ sung còn giúp loại trừ những cơ địa nghi ngờ bị mẫn cảm được phát hiện ở các liều gây miễn dịch cơ bản trước đó giúp việc tiêm chủng cho trẻ an toàn hơn.
– Kháng thể (chất bảo vệ) được thụ hưởng sau khi tiêm các loại vắc-xin sẽ giảm dần theo thời gian, đôi khi biến mất, nhưng trí nhớ miễn dịch vẫn còn duy trì.
– Hầu hết các loại vắc-xin đều sinh ra trí nhớ miễn dịch và tồn tại rất lâu. Nhờ trí nhớ miễn dịch nên hệ thống miễn dịch đáp ứng rất nhanh khi tiêm vắc-xin liều nhắc hoặc liều bổ sung, hệ miễn dịch của cơ thể sẽ tạo ra lượng kháng thể đầy đủ giúp bảo vệ tối ưu cho trẻ.
– Về mặt khoa học, tăng khoảng cách giữa các liều vắc-xin trong loạt tiêm cơ bản hoặc tăng khoảng cách mũi tiêm nhắc không làm giảm hiệu quả của vắc-xin. Ngược lại, giảm khoảng cách giữa các liều (nghĩa là tiêm vắc-xin sớm hơn so với lịch hẹn) có thể gây hiện tượng giao thoa giữa đáp ứng kháng thể của cơ thể đối với vắc-xin cần tiêm và kháng thể bảo vệ của những lần tiêm trước đó, sẽ làm giảm đáng kể hiệu quả và tác dụng bảo vệ của thuốc chủng ngừa. Như vậy phụ huynh cần ghi nhớ không cần tiêm vắc-xin lại từ đầu nếu lịch tiêm ngừa của trẻ bị trễ so với hẹn.
Khi nào có lại vắc xin 6 trong 1, vắc xin 5 trong 1, vắc xin thủy đậu, vắc xin phế cầu và não mô cầu?
Bác sĩ Nguyễn Trí Dũng, Giám đốc Trung tâm YTDP TP Hồ Chí Minh cho biết vắc-xin “5 trong 1” và “6 trong 1” không còn hàng, trong đó, vắc-xin “5 trong 1” sớm nhất phải đến cuối tháng 7-2015 mới có hàng; còn vắc-xin “6 trong 1” thì đến cuối năm 2015 vẫn chưa thể có hàng và đến năm 2016 có hàng không thì cũng chưa biết. Nếu cuối tháng 7 có được vắc-xin “5 trong 1”, cũng chỉ với một lượng nhỏ giọt. Cả nước chỉ có khoảng 250 nghìn liều, trong đó các tỉnh phía nam khoảng hơn 100 nghìn liều. Trong khi đó, riêng TP Hồ Chí Minh trong năm 2015 này, nhu cầu trẻ trong độ tuổi cần tiêm loại vắc-xin trên là khoảng 330 nghìn liều.
Tóm lại, với nguồn cung hạn hẹp như trên, bác sĩ khuyến cáo các mẹ nên cho bé chích ngừa các vắc xin thay thế trong chương trình TCMR để tránh bé bị mắc bệnh trong thời gian chờ thuốc.