Trẻ bị quai bị thường gặp ở lứa tuổi 5 -14 và vào thời điểm trời chuyển lạnh do đây là lúc trẻ dễ mắc các bệnh liên quan đến hô hấp. Bệnh quai bị chưa có thuốc đặc trị mà chủ yếu là điều trị triệu chứng trong khi đó bệnh lại dễ gây biến chứng nặng nề nếu chăm sóc không đúng cách. Sau đây, mời các bậc phụ huynh tham khảo phương pháp chữa bệnh quai bị bằng thuốc Đông Y hiệu quả lại an toàn của các bác sĩ y học cổ truyền.
Dấu hiệu nhận biết và triệu chứng bệnh quai bị
Quai bị là bệnh truyền nhiễm cấp tính, lây truyền qua đường hô hấp hoặc do tiếp xúc với nước bọt của người bệnh. Bệnh do một loại vi-rút thuộc họ Paramyxo gây ra, thường ảnh hưởng đến tuyến nước bọt trong má hay còn gọi là tuyến mang tai gây đau, sưng vùng dưới hàm 1 hoặc 2 bên. 25% các trường hợp nhiễm quai bị không có biểu hiện rõ rệt, nhưng phần lớn sẽ xuất hiện các triệu chứng sau đây:
– Sốt cao, thậm chí có thể lên đến 40 độ
– Sưng một hoặc hai tuyến mang tai ở phía trước của tai và khoanh vào các góc của hàm
– Ho hoặc sổ mũi
– Đau đầu và nhức mỏi các cơ
– Đau bụng, chán ăn
Sau 14-24 ngày tiếp xúc với vi-rút gây bệnh, bé có thể bị sốt nhẹ kèm theo cảm giác đau họng, khó chịu, biếng ăn. Sau đó, tuyến mang tai bắt đầu sưng to 1 hoặc 2 bên trong vòng 3 ngày rồi giảm dần. Vùng sưng có thể lan đến má, hàm dưới, thậm chí lan đến ngực gây phù xương ức.
Biến chứng bệnh quai bị ở trẻ em có nguy hiểm?
Bệnh quai bị thường lành tính và có thể tự khỏi trong vòng 10 ngày. Tuy nhiên, một số trường hợp vẫn xảy ra các biến chứng nghiêm trọng, nhất là ở trẻ em.
– Viêm tinh hoàn và mào tinh hoàn: 20-35% mắc bệnh quai bị sau tuổi dậy thì thường bị viêm tinh hoàn hoặc mào tinh hoàn sau một đợt viêm sốt kéo dài khoảng 7 ngày. 50% các trường hợp teo tinh hoàn có thể làm giảm số lượng tinh trùng và gây vô sinh.
– Viêm buồng trứng: 7% các bé gái mắc bệnh quai bị sau tuổi dậy thì có thể dẫn đến viêm buồng trứng. Tuy nhiên, nguy cơ gây vô sinh trong các trường hợp này thường rất hiếm gặp.
– Gây tổn hại hệ thần kinh, dẫn đến viêm màng não, viêm não hoặc mất khả năng điều hành tiểu não.
– Nhồi máu phổi: Là biến chứng xảy ra sau viêm tinh hoàn, gây thiếu máu nuôi dưỡng phổi, dẫn đến hoại tử mô phổi.
Chăm sóc trẻ bị quai bị như thế nào?
– Khi phát hiện bé bị quai bị, mẹ nên cho con nghỉ học ở nhà để tránh lây nhiễm cho những bé khác.
– Theo dõi và điều trị sốt: Nếu bé sốt cao, mẹ nên cho bé uống acetaminophen hoặc ibuprofen để giúp giảm đau, giảm sưng.
– Cho bé uống nhiều nước
– Cho bé ăn uống đầy đủ, nên lựa những thực phẩm mềm, dễ ăn, tăng cường bổ sung vitamin C cho trẻ để tăng sức đề kháng cho cơ thể.
– Chú ý vệ sinh mũi, miệng cho con mỗi ngày bằng nước muối sinh lý. Dùng khăn sạch và nước ấm lau người cho con.
– Nên đưa bé đến bệnh viện ngay nếu xuất hiện các triệu chứng sau:
- Sốt liên tục trong 3 ngày, sưng kéo dài lâu hơn 7 ngày
- Bé cảm thấy đau dữ dội ở vùng bị sưng
- Bé không ăn, uống được bất cứ thứ gì và bị mất nước
- Bé bị co giật
Bài thuốc Đông y đường uống trị bệnh quai bị
Bài 1. Huyền sâm 15 g, hạ khô thảo 6 g, bản lam căn 12 g, sắc uống.
Bài 2. Vỏ cây gạo 40 g, cạo bỏ vỏ giấy bên ngoài, thái lát, sao vàng, sắc uống.
Bài 3. Củ sắn dây 16 g, bạc hà 6 g, cúc tần sao 10 g, thăng ma 10 g, thạch cao sống 10 g, cam thảo 6 g, hoa cúc 15 g, hoàng cầm (nam) sắc uống.
Bài 4. Quả ké 12 g, sài đất 12 g, bồ công anh 12 g, sắc với 3 bát nước lấy nửa bát, uống mỗi ngày 2 lần.
Bài 5. Hạ khô thảo 20 g, cây mũi mác 30 g, kim ngân 20 g sắc uống trong ngày.
Bài 6. Trường hợp sốt cao, mệt mỏi, chán ăn: Thổ linh 20 g, sài đất, ngân hoa, thương nhĩ, đinh lăng, hương nhu mỗi thứ 16 g, mã đề 12 g sắc uống ngày 1 thang.
Bài 7. Khi bị biến chứng viêm tinh hoàn: Lệ chi 20 g, thương nhĩ, ngân hoa, hoàng bá, hạ khô thảo, thổ linh, sài đất, đinh lăng, cối xay mỗi thứ 16 g, cam thảo 10 g sắc uống ngày 1 thang. Cho bệnh nhân nằm nghỉ, tránh vận động.
Thuốc Đông y dùng để bôi, đắp hoặc dán ngoài cho trẻ bị quai bị
Bài 1. Hạt gấc (đốt thành than) 3-4 hạt, cói hoặc chiếu rách 1 nhúm (chừng 5 g), đốt thành than. Hai vị trộn đều, hòa với dầu vừng, bôi vào chỗ sưng.
Bài 2. Nhân hạt gấc (giã nát, đốt thành than) 4-5 hạt, giấm thanh 5 ml, tinh cối đá (đã vô trùng) 6-10 g, tất cả trộn đều, bôi vào chỗ sưng mỗi ngày 4-5 lần.
Bài 3. Nhân hạt gấc 2-3 hạt, giấm thanh hoặc rượu trắng 10 ml, đem hạt gấc mài vào giấm hay rượu rồi bôi nhiều lần vào chỗ sưng.
Bài 4. Hạt cam thảo dây lượng vừa đủ, tán thành bột, trộn với lòng trắng trứng gà rồi bôi lên chỗ sưng viêm, mỗi ngày thay thuốc một lần. Một công trình nghiên cứu trên 485 ca quai bị cho thấy, có 402 ca đạt hiệu quả ngay từ lần đầu.
Bài 5. Xích tiểu đậu 30 g, đại hoàng 15 g, thanh đại 30 g, tất cả tán bột, mỗi lần dùng 5 g trộn đều với lòng trắng trứng gà bôi lên nơi sưng nhiều lần trong ngày.
Bài 6. Giấm chua để lâu ngày, tỏi lượng vừa đủ. Giã nát tỏi, trộn với giấm, bôi lên chỗ tổn thương, mỗi ngày 2-3 lần.
Bài 7. Bột tiêu 1 g, bột mì 8 g, trộn 2 thứ với nước ấm thành dạng hồ rồi đắp lên nơi sưng, mỗi ngày thay thuốc một lần.
Bài 8. Lá na, lá gấc, lá cà độc dược, 3 thứ rửa sạch, giã nhỏ, đắp vào nơi sưng.
Bài 9. Giun đất 2-3 con cho vào cốc, thêm một ít đường rồi đảo đều, sau nửa giờ dùng bông sạch thấm chất dịch do giun tiết ra rồi bôi lên nơi sưng, mỗi ngày 2-3 lần.
Bài 10. Cóc 1 con, rửa sạch, chặt bỏ đầu từ phía dưới 2 u to, lột lấy da, dùng kéo cắt thành những miếng như cao dán rồi dán lên nơi sưng, sau chừng 8 giờ thì thay miếng khác. Thường sau 3 ngày thì khỏi.
Bài 11: Bồ công anh tươi 60 -120g, đem rửa sạch cả lá và rễ, thêm vào một lòng trắng trứng gà (thêm ít dấm cũng được), trộn đều, đem đắp chỗ đau, sau khi khô bỏ đi thay miếng khác.
Bài 12: Lấy một nắm hoa cúc tươi (hoặc lá hoa cúc dại) rửa sạch giã nát như bùn, thêm ít dấm, đắp chỗ đau, khô bỏ đi, thay miếng khác.
Bài 13: Lấy 1 – 2 miếng củ cải muối để lâu, đem đắp vào chỗ đau, ngày 2 – 3 lần.
Bài 14: Lấy 50 gam xương rồng bà, giã nát, đắp vào chỗ đau, ngày 2 – 3 lần.
Bài 15: lấy 50 – 100g rau sam giã nát, đắp vào chỗ sưng, ngày 2 – 3 lần.
Bài 16: lá hẹ 600g, giã nát, bỏ vào thêm 3g muối ăn, trộn đều chia làm 3 phần đắp vào chỗ đau, khô thay miếng khác. Ngày 3 – 5 lần.
Các bài thuốc bôi trên làm hằng ngày đến khi hết sưng thì thôi.
Món ăn bài thuốc trị bệnh quai bị
Đậu xanh 30 g, cải trắng 3 cây. Đậu xanh ninh cả vỏ cho nhừ rồi cho rau cải vào nấu chín, chia làm 2 lần ăn trong ngày, liên tục trong 3-5 ngày.
Đậu xanh 200 g, đậu tương 50 g, đường trắng 30 g. Ninh nhừ 2 loại đậu rồi cho đường quấy đều, chia 2-3 lần ăn trong ngày.
Hoa kinh giới 10 g, bạc hà 10 g, sắc lấy nước rồi nấu với 50 g gạo tẻ thành cháo ăn trong ngày.
Mướp đắng 100 g bỏ ruột, thái miếng, chế thành các món ăn để dùng trong vài ngày.
Chú ý: Để tăng hiệu quả điều trị, nên dùng kết hợp một bài thuốc uống, một bài thuốc bôi đắp và một món ăn bài thuốc.
Chúc bạn và gia đình không bị bệnh, gia đình luôn khỏe mạnh và hạnh phúc !
Bác sĩ Tô Lan biên soạn
Một số lời khuyên về chế độ ăn uống cùng chế độ sinh hoạt cho bệnh nhân quai bị: trẻ bị quai bị nên kiêng nước lạnh và kiêng gió
– Hạ sốt , hạ thân nhiệt cho bệnh nhan bằng khăn ấm.
– Luôn đeo khẩu trang khi tiếp xúc với người ngoài hoặc tốt nhất nên hạn chế tiếp xúc với người ngoài để tránh những lây nhiễm bệnh với người khác.
– Điều cần thiết là ngay sau khi bệnh tái phát, bạn nên cách ly bệnh nhân khoảng 2 tuần để đảm bảo an toàn cho cả bệnh nhân và những người xung quanh.
– Với người bị quai bị phải cực kỳ chú ý là kiêng nước lạnh và không ra gió.
– Nếu người bị bệnh lý tiếp xúc với nước lạnh và ra gió sẽ dẫn đến những hậu quả khó lường.
– Bệnh nhân nên được nghỉ ngơi và hạn chế mức tối đa việc vận động. Bởi lẻ, khi cơ thể sưng đau, có thể tăng thêm nguy cơ tái phát sang giai đoạn nặng hơn của bệnh.
– Vệ sinh răng miệng, uống nhiều nước và sức miệng bằng nước muối sinh lý hay nước súc miệng để chống khô miệng, tránh vi khuẩn.
– Ăn thức ăn mềm, dễ nuốt, dễ tiêu hóa nhưng vẫn phải đầy đủ chất dinh dưỡng. Không ăn đồ nếp, cá mè, cá chép.
– Ăn đa dạng các loại rau xanh và hoa quả tươi, giúp bổ sung các loại vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể giúp tăng khả năng miễn dịch.
– Trong trường hợp sốt cao liên tục, không hạ sốt được hoặc thấy xuất hiện biến chứng cần đưa bệnh nhân đến bệnh viện.
– Giữ gìn vệ sinh thân thể sạch sẽ.
– Không nên tự ý sử dụng các loại thuốc uống, thuốc bôi, đắp lên vùng bị sưng để tránh bị nhiễm độc.
Biện pháp phòng ngừa:
– Tránh cho trẻ tiếp xúc với bệnh nhân bị quai bị
– Cha mẹ nên đưa trẻ đi tiêm vắcxin chủng ngừa. Những bé từ 12 tháng tuổi trở lên có thể tiêm ngừa bệnh này. Tuy nhiên, không phải cứ chích ngừa là sẽ phòng được bệnh. Trên thực tế, việc chủng ngừa chỉ có thể phòng bệnh được khoảng 80% nên sau khi chích ngừa vẫn cần có ý thức phòng bệnh.
