Mùa mưa với thời tiết thất thường dễ dàng “hạ gục”sức đề kháng của bất kỳ ai. Kéo theo đó là nguy cơ trẻ bị viêm họng có thể xuất hiện bất kỳ lúc nào. Vậy làm sao để chăm sóc và điều trị trẻ bị viêm họng cấp, mời các bạn cùng theo dõi bài viết ở Blog Mẹ Xuka dưới đây nhé.
Nguyên nhân khiến trẻ bị viêm họng
Trẻ bị viêm họng có thể do virus (thường xảy ra khi cảm cúm hoặc cảm lạnh) hoặc do vi khuẩn (như nhiễm khuẩn liên cầu).
Có đến hơn 200 chủng virus có thể trở thành tác nhân gây viêm họng. Trẻ dễ dàng bị nhiễm khi đi mưa và bị cảm cúm, cảm lạnh. Ngoài ra, trẻ cũng có thể bị lây từ người nhà, bạn bè hoặc do đến những nơi đông người, phương tiện công cộng. Thông thường, trẻ bị viêm họng có thể tự khỏi sau một thời gian, rất ít khi phải nhập viện khẩn cấp. Trừ trường hợp cổ họng nhiễm khuẩn đến mức không thể ăn uống, khó thở, sốt cao, chảy dãi liên tục.
Khi nào bệnh viêm họng trở nên nguy hiểm
Trẻ bị viêm họng được gọi là nguy hiểm khi nguyên nhân gây viêm họng do liên cầu bêta tan huyết nhóm A. Nguyên nhân là do vỏ của loại liên cầu này có cấu trúc gần giống cấu tạo của màng thận, màng tim, màng khớp, do đó khi mắc bệnh và không được điều trị kịp thời, cơ thể tự sản sinh ra kháng thể chống lại loại liên cầu này, đồng thời tấn công cả vào thận, tim và khớp gây viêm khớp, viêm cầu thận, thấp tim để lại hậu quả rất nặng nề cho bản thân người bệnh nhân và cộng đồng.
Triệu chứng và biểu hiện ở trẻ bị viêm họng cấp
Mẹ có thể nhận biết dấu hiệu trẻ bị viêm họng cấp với các biểu hiện quấy khóc, kém bú, chán ăn. Kèm theo đó, nếu bé bị viêm họng sốt cao đến các nhiệt độ sau, mẹ cần đưa bé đi khám ngay:
– Bé dưới 3 tháng: sốt đến 38 độ
– Bé từ 3 đến 6 tháng: 38,3 độ
– Bé trên 6 tháng: 39 độ
Mẹ cũng nên cho con đi khám nếu bé có dấu hiệu đau khoang miệng, cổ họng sưng (tấy), chảy dãi nhiều, hơi thở khó nhọc, nhịp thở nhanh. Ngoài ra, mẹ cần lưu ý các dấu hiệu viêm họng do liên cầu bêta tan huyết nhóm A:
– Bệnh khởi phát đột ngột với biểu hiện sốt cao 30 – 40 độ C, người mệt mỏi.
– Khám họng thấy có mủ trắng bẩn ở khe, hốc amiđan hai bên.
– Sờ thấy hạch dưới hàm cả hai bên, di động, ấn đau.
– Bạch cầu đa nhân trung tính tăng cao khi lấy máu làm xét nghiệm.
Trẻ bị viêm họng cấp kèm sốt cao liên tục mấy ngày
Triệu chứng của bệnh viêm họng cấp tính
Viêm họng cấp là một căn bệnh xảy ra rất phổ biến hiện nay ở mọi đối tượng lứa tuổi, nhiều nhất là đối với trẻ em. Bệnh thường do vi rút gây nên. Viêm họng cấp xuất hiện thường dễ bị nhầm lẫn với cảm cúm thông thường nên đa số người bệnh thường chủ quan. Tuy nhiên, nếu để lâu không chữa trị kịp thời có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm. Đặc biệt, trẻ nhỏ bị viêm họng mãn tính nếu không được chữa trị sẽ có thể dẫn đến tình trạng xấu nhất là gây bệnh thấp tim. Vì thế, phụ huynh rất cần thiết nên chứ ý tới các biểu hiện dưới đây để xác định trẻ có đang bị viêm họng cấp tính hay không:
– Đau đầu, sốt cao: đây là những dấu hiệu đầu tiên thường gặp khi bị viêm họng cấp tính. Kèm theo đó, người bệnh (trẻ em) sẽ cảm thấy đau mỏi thân mình, cảm giác mệt mỏi, chán ăn.
– Cổ họng đau rát, ho khan: khi bị viêm họng sẽ gây nên tình trạng cổ họng luôn bị khô, khát nước sau đó chuyển thành cảm giác đau rát, khó nuốt khi ăn và nói chuyện. Cảm giác đau có khi lan lên cả vùng tai và gây đau nhói. Bên cạnh đó, vi khuẩn hay vi rút gây bệnh sẽ khiến cổ họng có cảm giác bị ngứa dẫn đến hiện tượng ho khan, nếu không điều trị kịp thời sẽ làm cho trẻ bị khàn tiếng.
– Xuất hiện hạch sưng đau ở cổ: biểu hiện này có thể xuất hiện hoặc không ở một số trường hợp, có thể nhận biết bằng cách lấy tay sờ nắm trên cổ.
Ngoài ra, khi bị viêm họng cấp tính, người bệnh còn có thể gặp phải các triệu chứng như nghẹt mũi, chảy nước mũi, amidan sưng to,…
Với các triệu chứng này của bệnh, các bạn cần chú ý để nhận biết, nhất là đối với các trường hợp người bệnh là trẻ nhỏ cần phát hiện sớm và đưa trẻ đi khám để được điều trị kịp thời.
Triệu chứng bệnh viêm họng hạt
Viêm họng hạt là bệnh viêm nhiễm mãn tính, xảy ra chủ yếu ở người trưởng thành và khó điều trị dứt điểm. Người bệnh có thể phải đối mặt với các triệu chứng của bệnh trong thời gian dài. Việc tri viem hong chỉ được khắc phục vào những thời điểm nhất định và bệnh lại tái phát khi có cơ hội. Các triệu chứng của bệnh viêm họng hạt thường biểu hiện không nhiều. Người bệnh có thể nhận biết bệnh qua một số biểu hiện sau:
– Bằng mắt thường có thể quan sát thấy thành sau họng có nhiều hạt lớn nhỏ như đầu đinh ghim hoặc hạt ngô, có nhiều hạt nối liền với nhau bằng những dây máu đỏ.
– Cảm giác thấy ngứa, vướng trong họng và chỉ cần hắng giọng hay ho nhẹ là hết
– Ho khan không có đờm. Tùy theo mức độ và tình trạng bệnh mà ho khan có thể kéo dài, ho liên tục một lúc.
Ngoài ra, một số trường hợp người bệnh còn cảm thấy cổ họng bị khô và đau rát. Bệnh không gây sốt như các loại viêm họng khác.
Đối với bệnh viêm họng hạt thường chỉ khắc phục được phần nào các triệu chứng của bệnh mà khó có thể điều trị dứt điểm được căn bệnh này. Điều quan trọng là cần xác định nguyên nhân gây bệnh để có biện pháp khắc phục phù hợp.
Biến chứng và cách điều trị bệnh viêm họng cấp
Bệnh thường kéo dài từ 7 – 10 ngày là khỏi hẳn, nếu kéo dài hơn dễ gây nên các biến chứng, nhất là vào tuần thứ hai, thứ ba như: thấp khớp, thấp tim, viêm cầu thận cấp, bệnh viêm tấy quanh amiđan, viêm tai, viêm xoang, viêm thanh quản, viêm phế quản,…
Ở trẻ em, khi bị viêm họng cấp, ngoài những biến chứng kể trên, nguy hiểm nhất có thể gây bệnh thấp tim, thấp khớp và viêm cầu thận ở trẻ em, do liên cầu trùng bê-ta tan máu nhóm A, từ viêm họng kích thích cơ thể sản xuất ra các chất kháng thể gây ảnh hưởng đến tim, khớp và cầu thận. Khi bị biến chứng viêm họng do liên cầu khuẩn, trẻ có các dấu hiệu sốt, đau họng, ho, tiếp đến là sưng, nóng các khớp, đặc biệt là sưng khớp gối, và chạy từ khớp này sang khớp khác. Sưng khớp và khớp di chuyển là một yếu tố quan trọng để nhận biết nguy cơ bị thấp tim.
Và một biến chứng phổ biến nhất là chuyển từ viêm họng cấp tính trở thành viêm họng mãn tính, đây là cơ hội để bệnh tái đi tái lại nhiều lần.
Trẻ bị viêm họng phải làm gì?
– Nếu bé đã bước vào tuổi ăn dặm thì đồ uống ấm, trà (loại dành riêng cho bé) hoặc nước luộc rau có thể làm dịu ổ họng bị đau. Không nên thêm mật ong vào trà cho đến khi bé được khoảng một tuổi, vì mật ong chứa bào tử gây độc có thể ảnh hưởng xấu đến hệ tiêu hóa của bé. Cũng có thể cho bé uống nước lọc hoặc nước táo ép mát.
– Nếu trẻ bị viêm họng nặng, bố mẹ nên trao đổi với bác sĩ để sử dụng thuốc giảm đau cho bé (thường là acetaminophen và ibupronfen). Tuyệt đối không cho bé uống aspirin vì nó có liên quan đến hội chứng Reye ở bé.
Cho bé uống thuốc đúng cách
Đa số các bậc cha mẹ đều cảm thấy rất khó khăn và vất vả khi cho con nhỏ uống thuốc. Vài bí quyết nhỏ dưới đây có thể giúp bạn làm việc này đơn giản hơn:
– Bạn nên cho bé uống thuốc cách xa bữa ăn nếu không muốn bé nôn sẽ ra hết cả phần thức ăn đó.
– Chỉ cho bé uống thuốc khi thật sự cần thiết.
– Báo với bác sĩ “khẩu vị” của bé (thích chua, ngọt, mùi dâu, táo…) để họ có thể cho bé những loại thuốc có mùi vị mà bé thích.
– Cho bé uống thuốc từ từ, từng chút một. Nếu bé nôn ra thì cho uống lại liền sau đó. Đối với những bé còn ẵm ngửa thì cha mẹ nên cho uống thuốc bằng xilanh, bơm từng chút một để bé nuốt dần. Khi bé lớn hơn, có thể dụ bé bằng cách đút một muỗng thuốc kèm theo sau muỗng thức ăn mà bé thích.
– Có bé rất thích bắt trước người lớn nên cha mẹ nên làm ra vẻ cùng uống thuốc với trẻ.
– Hoan hô, tán thưởng bé sau mỗi muỗng thuốc uống vào thành công.
– Không pha thuốc vào sữa, vào thức ăn để lừa bé. Tránh trường hợp bé sợ thuốc, sợ luôn thức ăn và sữa.
– Những bé còn quá nhỏ chỉ có thể uống các loại thuốc ở dạng bột, siro hoặc viên sủi. Do đó cha mẹ nên tán nhuyễn thuốc trước khi cho bé uống, nếu không trẻ dễ bị sặc.
– Với những bé khó nạp thuốc bằng đường uống (trẻ luôn nôn ra với bất kỳ loại thuốc nào) thì cha mẹ nên cho bác sĩ biết để tìm giải pháp khác như nhét vào hậu môn hoặc thuốc tiêm.
Cách phòng tránh trẻ bị viêm họng tái đi tái lại
– Vi khuẩn và virus có thể là thủ phạm gây đau họng cho bé. Bạn nên vệ sinh bàn tay của bé thường xuyên (vì các bé có thói quen mút tay – mầm bệnh sẽ theo đó vào khoang miệng).
– Nếu bé đã bước vào tuổi ăn dặm, cha mẹ nên sắm dụng cụ nấu ăn riêng cho bé (không chung đụng với người thân trong nhà). Vệ sinh bàn tay người lớn thường xuyên, nhất là mỗi lần thay tã cho bé.
– Có thể dùng máy điều hòa nhiệt độ trong phòng bé nhưng nên lưu ý cách sử dụng để không khiến bé bị viêm họng:
+ Không nên đặt bé nằm ở nơi có luồng gió trực tiếp. Nhiệt độ lý tưởng trong phòng của bé nên được duy trì ở mức 24-26oC.
+ Khi không sử dụng điều hòa, nên mở phòng của bé cho thoáng khí. Nên thường xuyên vệ sinh điều hòa để tránh nhiễm bẩn.
– Sử dụng quạt hợp lý: Tương tự như điều hòa, không nên để quạt thốc trực tiếp vào vùng mặt của bé. Có thể bật quạt hướng thẳng vào tường, phía chân của bé khi bé ngủ. Ở vị trí này, hơi mát từ quạt có thể lan tỏa khắp phòng và khiến bé ngủ ngon.
– Nếu bé ngủ chung giường với bố mẹ, có thể bật và cho quạt quay nhẹ bên ngoài màn. Tốt nhất, người lớn nên nằm ngoài (tiếp xúc trực diện với hướng gió) và để bé ngủ ở vị trí bên trong. Nhiều người mẹ chọn cách quạt tay cho bé trong những ngày nhiệt độ không quá cao.
– Không nên để bé quá nóng. Nhiều người mẹ lo con bị lạnh, dễ viêm họng nên tìm cách ấp ủ bé quá nóng như mặc áo dài tay hoặc đắp chăn cho bé trong thời tiết mùa hè. Khi ấy, bé có khả năng dễ bị toát mồ hôi. Lượng mồ hôi này không được thoát ra bên ngoài, dễ hấp thu ngược lại cơ thể bé nên càng khiến bé có khả năng bị viêm họng.
– Tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột. Đưa bé từ môi trường nóng sang môi trường lạnh một cách đột ngột có thể khiến bé bị đau họng. Do đó, trước khi đưa bé từ trong phòng có điều hòa nhiệt độ ra bên ngoài, bạn nên chuyển bé sang một phòng khác có quạt mát khoảng 10-15 phút; cuối cùng, bạn mới nên đưa bé ra ngoài trời.
– Không tắm sau khi bé vận động hoặc đổ nhiều mồ hôi. Nếu tắm ngay sau khi bé ra nhiều mồ hôi thì trẻ dễ bị viêm họng hoặc mắc chứng cảm lạnh, do sự thay đổi thân nhiệt đột ngột.
– Nên lưu ý đến việc sử dụng bàn chải và cách vệ sinh răng, miệng cho bé. Những loại vi khuẩn cư trú trên bề mặt bàn chải có khả năng gây các chứng bệnh trong khoang miệng của bé. Trước mỗi lần đánh răng, bạn nên nhúng bàn chải của bé vào một cốc nước ấm, có pha muối nhạt. Cách này cũng giúp loại bỏ phần nào vi khuẩn gây bệnh có trong bàn chải. Sau khi bé đánh răng, bạn nên cho bé súc miệng bằng nước muối ấm, pha nhạt.
– Hạn chế cho bé dùng đá lạnh, ăn kem hoặc uống nước lạnh. Đây được coi là một trong những món ăn khoái khẩu của các bé. Các loại nước uống và đồ ăn lạnh nếu được dùng thường xuyên sẽ gây chứng viêm họng cho bé.
– Chú ý những kỳ nghỉ mát dành cho bé. Nếu ngâm mình trong bể bơi hoặc khu vực nước biển liên tục (nhiều giờ liền) có thể khiến các bé mắc bệnh về hô hấp.
– Những tác nhân từ môi trường xung quanh như khói thuốc lá, khói than tổ ong, bụi bẩn, lông chó (mèo), phấn hoa… cũng khiến tình trạng viêm họng của bé trầm trọng hơn. Vì vậy cần giúp bé tránh xa các tác nhân này.
– Thói quen xấu: Qua điều tra người ta nhận thấy 80% số trẻ hay bị tái diễn các đợt viêm mũi họng thường ra ngoài trời sau 20 giờ hoặc bố mẹ cho đi đến những chỗ đông người, nhất là khi trẻ dưới 3 tuổi, đây là tuổi mà trẻ đã hết miễn dịch của mẹ và đang trong giai đoạn tự đề kháng nên rất dễ nhiễm bệnh từ người khác.
Cảnh giác khi trẻ thường xuyên viêm họng do nhiễm liên cầu khuẩn tán huyết nhóm A
Thấy con hay ho, sốt, chị Xuân (40 tuổi, Hà Tĩnh) chỉ nghĩ là chuyện bình thường. Nhưng khi lên lớp 7, trẻ bắt đầu kêu mệt, đau tức ngực, đưa đi khám, chị không ngờ con bị bệnh thấp tim, đã biến chứng hở van hai lá.
Nhìn bề ngoài gày gò, những ngón tay gầy quắt lại, trơ cả xương, hai chân bị phù, không ai nghĩ cô con gái chị Xuân đã 16 tuổi. Khi còn học mẫu giáo, cô bé rất bụ bẫm, khỏe mạnh, không mấy khi ốm đau. Nhưng từ khi đi học, bé lại hay ốm vặt, uống hết một đợt thuốc được khoảng một tuần lại thấy ho, đau họng, sốt.
“Trẻ con thì sốt, đau họng là chuyện cơm bữa, chứ tôi có ngờ đâu. Dù uống thuốc suốt mấy năm nay nhưng tình trạng của cháu ngày càng nặng. Giờ tôi chỉ còn biết trông chờ vào việc phẫu thuật để hy vọng kéo dài sự sống cho con”, chị Xuân buồn bã nói.
Bác sĩ Vũ Quỳnh Nga, Phó khoa Điều trị, Bệnh viện Tim Hà Nội cho biết, với trường hợp bị bệnh tim hở van hai lá thì việc dùng thuốc chỉ nhằm cải thiện triệu chứng mệt, khó thở và làm chậm đi diễn tiến bệnh đến suy tim chứ không chữa được bệnh một cách triệt để. Ở trường hợp con chị Xuân không phải là bệnh bẩm sinh mà là biến chứng của bệnh thấp tim.
Thấp tim là bệnh thường gặp ở trẻ từ 5 đến 15 tuổi, xảy ra sau khi bị viêm họng, amidan do nhiễm liên cầu khuẩn tán huyết nhóm A. Bệnh có thể gây suy tim, phù phổi trong giai đoạn cấp dẫn tới tử vong.
“Bệnh khá phổ biến nhưng vì biểu hiện lâm sàng không rõ ràng nên dễ bị bỏ qua và ít được chú ý. Đây là nguyên nhân của tuyệt đại đa số các các trường hợp mắc bệnh van tim ở tuổi trưởng thành”, bác sĩ Nga nói.
Theo bác sĩ Nga, bệnh có 2 dạng biểu hiện: điển hình và không điển hình. Trong các trường hợp điển hình, triệu chứng thường khá rầm rộ: trẻ sốt cao, sưng đau khớp (thường là các khớp lớn: cổ chân, cổ tay, đầu gối, khớp khuỷu…), khớp sưng đau, nóng, đỏ và thường di chuyển. Bệnh thường tự hết sau vài ngày dù không được điều trị. Một số trẻ đến viện có biểu hiện suy tim cấp: mệt, da xanh tái, khó thở, phù, đái ít…
Tuy nhiên, thực tế đa phần các ca bệnh không có dấu hiệu rõ ràng với tình trạng viêm họng tái diễn nhiều lần, các biểu hiện khớp mơ hồ, viêm tim nhẹ nên đã bị bỏ qua. Đến khi được phát hiện, thì bệnh đã gây nhiều di chứng van tim nặng nề: hẹp hở van hai lá, hẹp hở van động mạch chủ…, bác sĩ Nga cho biết.
Phó giáo sư Nguyễn Tiến Dũng, Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) cũng cho biết, không phải tất cả những trẻ viêm họng đều bị thấp tim. Viêm họng là bệnh phổ biến trong cộng đồng đặc biệt là đối với trẻ. Bệnh thường nhẹ, không gây nguy hiểm, thường tự khỏi nếu sức đề kháng của cơ thể tốt vì nguyên nhân gây bệnh chủ yếu là do virus.
“Tuy nhiên vẫn có khoảng 20-30% các ca viêm họng là do liên cầu khuẩn tan huyết nhóm A, dễ gây biến chứng nặng nề. Nếu không được điều trị có thể gây bệnh thấp tim, viêm khớp, viêm cầu thận”, phó giáo sư Dũng cho biết.
Vì thế, khi trẻ bị viêm họng mà có các biểu hiện như: viêm kết mạc, chảy mũi, ho, tiêu chảy…, thì cha mẹ không nên quá lo lắng. Tuy nhiên, nếu trẻ sốt cao trên 38,5 độ C, mệt mỏi, sưng đau hạch cổ, đau đầu, nốt xuất huyết ở vòm, đau bụng, khởi bệnh đột ngột (dưới 12 giờ), chất xuất tiết ở họng, amidan… thì cần đưa đi khám vì bé có thể bị viêm họng do liên cầu, tránh biến chứng nặng.
Với những trẻ đã bị thấp tim thì cần được bác sĩ chuyên khoa tim mạch điều trị, theo dõi thường xuyên. Đặc biệt cần tuân thủ theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ khi cho trẻ uống thuốc chống viêm và điều trị suy tim, không tự động ngưng, tăng hoặc giảm liều vì bệnh có thể nặng lên, nguy hiểm cho trẻ.
Tóm lại, việc phòng tránh viêm mũi họng tái diễn cho trẻ có thể thực hiện nếu người chăm sóc trẻ được tư vấn đúng các nguyên nhân và yếu tố thuận lợi dẫn đến việc trẻ bị bệnh để họ biết và làm theo hướng dẫn. Câu nói “phòng bệnh hơn chữa bệnh” không bao giờ lạc hậu, tránh được việc phải sử dụng thuốc cho trẻ trong lúc các cơ quan đào thải chất độc như gan, thận… của trẻ chưa phát triển toàn diện.